Categorieën
Artikelen van happyChaos

‘Zorgelijk dat eigenaar Hollandsche Manege niet zelf toeziet op dierenwelzijn’

Chaoot Masja Willekens schreef in het Parool een artikel over dierenwelzijn.

Soms verlangt Masja Willekens terug naar haar zorgeloze kindertijd. Volwassen zijn roept namelijk zoveel vragen op, zoals: waar liggen de prioriteiten van de Hollandsche Manege? Dierenwelzijn of geld verdienen?


Paardenshow in de Hollandsche Manege. Ook evenementen met keiharde muziek zijn hier tegenwoordig welkom.

De roemruchte columnist van Playboy is nu een vrouw met een volkstuin’, luidde de kop van een Volkskrantinterview met Yvonne Kroonenberg, wier naam me verdacht bekend voorkwam. Wat bleek? Ze was de auteur van zowat alle paardenboeken die ik in mijn jeugd verslonden heb: meesterwerken als Rosa’s verzorgpony, Koosje in de stallen en Voor altijd mijn pony.

Paardenboeken zijn de onschuld zelve – een groter contrast met de Playboy is er niet. Die Yvonne! Het voelde alsof iemand me zojuist verteld had dat Sinterklaas wél bestaat, maar dat hij ook een OnlyFans-account heeft.

Begrijp me niet verkeerd: Kroonenbergs ­Playboycolumns lijken me bijster interessant, aangezien ze ook werkte als psychotherapeut en gespecialiseerd is in het mannelijk brein. Waar het me om gaat is die heerlijke, kinderlijke onwetendheid waar je soms zo naar kunt terugverlangen.

In de tijd dat ik paardenboeken las had ik geen idee van het bestaan van relaties en overspel, laat staan van seks en ‘het libido’. Ik was alleen maar bezig met of Rosa haar verzorgpony wel mocht houden.

Via via kreeg ik een kaartje voor No Art ADE op 15 oktober, dat plaatsvindt in – jawel – de Hollandsche Manege. Een unicum: dansen op de rijbaan waar ik les had, naar de dixi in de stallen. Ik weet nu al dat ik daar, te midden van het feestgedruis, een moment omhoog zal staren naar het historische plafond en zal denken: waar blijft de tijd?

Paardenkwestie
Toch heb ik ook getwijfeld. Ik las namelijk in Het Parool dat de manege-eigenaar, Vincent Valk, in ­eerste instantie slechts de helft van de dieren elders wilde onderbrengen. De rest zou worden beschermd door de ‘dikke muren’ van de manege. “Bovendien zijn de paarden wel wat geluid gewend. Verkeersgeluiden van de Overtoom, gillende kinderen, enzovoorts,” stelt hij.

Volgens mij is een tien uur durend festival niet helemaal hetzelfde als wat terloops toeterende auto’s, en zijn wat spelende kinderen niet vergelijkbaar met 1400 ravende bezoekers.

In 2019 kwam de Hollandsche Manege al in opspraak, toen een onderzoek van Dier&Recht uitwees dat de paarden onder erbarmelijke omstandigheden leefden. Ze ademden met ammoniak vervuilde lucht in, stonden in kleine, onhygiënische ruimtes zonder naar buiten te mogen, en werden afgezonderd van elkaar, terwijl het kuddedieren zijn.

Wederom speelt mijn verlangen naar kinderlijke onwetendheid op: de kleine Shetlander die ik als achtjarige zo grappig vond, was waarschijnlijk doodongelukkig.

De Amsterdamse oud-wethouder Laurens Ivens beheerde indertijd de portefeuille Dierenwelzijn. Hij was daarom de uitgelezen persoon om iets te doen aan deze situatie. Recent kwam echter aan het licht dat diezelfde Ivens op een lunchafspraak met een vrouw die de paardenkwestie had aangekaart, zei: “Je snapt dat je hier niet zit voor de manege, maar voor jóu.” Black Beauty draaide zich om in haar graf.

Moreel kompas
Begin deze maand vond in de stadsmanege ook het Oktoberfest plaats – denk bier, worst en Lederhosen. Zouden de ‘dikke muren’ bestand zijn geweest tegen 99 Luftballons en Anton aus Tirol?

Het antwoord is nee. Fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren, Johnas van Lammeren, nam, verkleed en al, zijn decibelmeter mee. Hij noteerde tussen de 80 en 90 dB(A) in de stallen, terwijl het aangeraden aantal decibellen voor paarden maximaal 65 dB(A) is. ‘Het toont aan dat de paarden een bijzaak en verdien­model zijn,’ stelde de fractievoorzitter. ‘Dierenwelzijn heeft duidelijk geen prioriteit in deze manege.’

Het was de druppel: Femke Halsema heeft besloten dat álle dieren voortaan verplaatst moeten worden tijdens evenementen. Een ­goede ontwikkeling, maar het feit dat onze ­burgemeester hierop moet toezien, in plaats van de eigenaar zelf, vind ik getuigen van diens nalatigheid: waar geld te verdienen valt, wordt het morele kompas vaak verloochent.

Het kleine paardenmeisje in me is gerustgesteld, maar ik leef niet meer op een roze wolk. Bij volwassen worden hoort het afzetten van je oogkleppen, en kritisch blijven op waar je aan bijdraagt. Nu rest ons zorgeloos het leven te ­vieren. Kom je ook, Yvonne Kroonenberg?

Categorieën
Artikelen van happyChaos

happyChaos bezoekt: het Grote Media Theater

happyChaos bezocht vorige week het Grote Media Theater in de Stadsschouwburg Amsterdam. Chaoot Chiem wil daar graag nog iets over kwijt.

Het was woensdagavond 9 mei en op het programma stond een avond over de versnelling van nieuws en de almaar groeiende informatiestroom. ’Snel, sneller, snelst’. Een serie grote namen uit de journalistiek stond klaar om het podium te betreden terwijl de grote zaal van de Stadsschouwburg verrassend leeg bleef.

De avond begon met een diagnose. Een zevenkoppig mannen-panel constateerde dat de race om het nieuws veel van de traditionele reportages en diepte-artikelen laat verzuipen. Mensen gaan tegenwoordig niet meer zitten om de krant door te nemen, maar laten zich ‘al snackend’ door de nieuws-apps informeren. Diepgang, kwaliteit en ons concentratievermogen zijn het slachtoffer. En intussen wordt de oude garde, inclusief journalistieke waarden, rustig wegbezuinigd.

Oude mensen die zeggen dat jonge mensen naar de verdoemenis gaan, erg vernieuwend is het niet. Gelukkig was daar ook de hoofdredacteur van NU.nl, om te vertellen dat zijn redactie gericht is op snelheid, maar nog steeds haar feiten checkt. De toegenomen vindbaarheid van bronnen en getuigenissen maakt dat misschien zelfs makkelijker. Bovendien lijkt het snacken niet eens zo ongezond. Het online dieet bestaat weliswaar uit een mix van leuke en ernstige berichten, maar bij NU.nl wordt Syrië heus niet weggehouden ten behoeve van een veelbekeken kattenfilmpje. Nieuws en nieuwsgebruiker weten elkaar nog steeds te vinden.

Later op de avond demonstreerde een senior editor van de BBC hoe dit werkt, en welke rol de gevestigde media erin speelt. De autoriteit die de BBC in haar lange bestaan heeft verworven blijkt een kracht in de veelstemmige informatiestroom. Eigen onderzoek liet zien dat het publiek op cruciale momenten naar de BBC keert voor bevestiging. Zo vond er vorig jaar een zogenaamde aanslag plaats in Londen, waarbij mensen door de straat renden en twitter ontplofte van de geruchten. Elk medium had een livestream geopend, behalve de BBC, want feitelijk was er nog niets gebeurd. En inderdaad, achteraf bleek de oproer slechts een paniekgolf te zijn. De senior editor meende dat men het publiek meer moet vertrouwen, want zij speuren zelf de stromen door.

Media-innovatie-deskundige Elger van der Wel gaf een Nederlands voorbeeld van deze actieve houding onder nieuwsgebruikers. Een project van de NOS om nieuws te brengen aan middelbare scholieren liet zien dat korte items via Instagram aanzetten tot een betere geïnformeerdheid. Bijkomend voordeel is de levendige discussie op het platform. De korte en niet-gemodereerde reacties hebben natuurlijk hun nadelen, maar de participatie maakt menig ingezonden krantenbriefredacteur jaloers.
In de informatiestroom zijn gevestigde media onverminderd belangrijk om een basis van feiten te construeren. Het zijn de daaruit vloeiende vormen die veranderen. Per saldo worden ze misschien zelfs scherper en creatiever. Op de avond vertelde de hoofdredacteur van het Rotterdamse Vers Beton over dit in 2011 opgerichte online tijdschrift. Voorheen was er geen medium dat regionaal nieuws en hedendaagse issues op de stad zelf betrok. Nu is er een plek waar journalisten samen met een nieuw publiek de lokale ontwikkelingen onderzoeken.

Hebben nieuwsgebruikers werkelijk alle diepgang en concentratie verloren? Nee, het lijkt vooral een bewering van de oude garde, wiens taken zijn drooggevallen toen de informatie verder stroomde. Voeg er een traditioneel wereldbeeld aan toe en ze staan tegenover een vrijwel lege zaal te verkondigen dat iedereen een ‘snacker’ is. happyChaos was daarom blij met de verhalen van de andere sprekers, over de succesvolle nieuwe stromen waar het publiek vol vertrouwen op aan het surfen is.

Door: Chiem van Straaten

Wil jij ook schrijven, organiseren, of debatteren bij happyChaos? Stuur dan nu een mail naar bestuur@happychaos.nl en kom een keertje langs.

Categorieën
Artikelen van happyChaos

‘Bitcoin: niets meer dan een breekijzer voor het libertarisme’

Een aantal chaoten schreef een artikel over de manier waarop de bitcoin gezien kan worden als een middel om overheidsregulering te ondermijnen.

Het negende levensjaar van de bitcoin was wat betreft aandacht zowel als waarde een groot succes: een stijging van 1.400 procent joeg de prijs tot zo’n 15.000 euro. Maar valt deze enorme prijsstijging wel te rechtvaardigen door het nut van de munt? Van de meest gehoorde argumenten blijft er ten hoogste één overeind: de bitcoin is een middel om overheidsregulering te ondermijnen. Daarmee is het een droom voor aanhangers van het libertarisme, die de macht van de overheid het liefst tot een minimum beperkt zien.

Digitale geldtransacties zijn al decennia mogelijk, te verwerken door een bank naar keuze. De vernieuwing van de bitcoin is dat de tussenkomst van een bank niet meer nodig is. De blockchaintechnologie die dit faciliteert, heeft momenteel als bijkomstigheid dat transacties op z’n minst een paar minuten duren en een paar eurocent kosten. Dit maakt de bitcoin al meteen ongeschikt voor pinbetalingen in winkels en microbetalingen op het internet, waar respectievelijk ogenblikkelijke en kosteloze transacties voor nodig zijn. Daarnaast is het door de volatiliteit van de munt maar de vraag of winkeliers, klanten en andere partijen deze valuta ooit boven de euro, met haar relatief rustige koersontwikkeling, zullen verkiezen. Ook overstijgt het beruchte energieverbruik van het essentiële delven van bitcoins inmiddels dat van heel Nieuw-Zeeland. Het is onzeker of al deze technische mankementen van de bitcoin ooit opgelost kunnen worden.

Misschien dat internationale overboekingen van hoge bedragen in bitcoin iets sneller of goedkoper zijn dan via een bank, maar daar staat tegenover dat je geen instantie hebt om bij aan te kloppen als je geld door een knip-en-plakfout of computervirus op de verkeerde bestemming terecht is gekomen. Dit jaar maakt de ECB het banken overigens mogelijk om binnen de EU ogenblikkelijk geld over te maken; het is niet zonder reden dat die functionaliteit begrensd is tot een bedrag van ten hoogste 15.000 euro.

Bovendien is het maatschappelijk niet wenselijk om geldcreatie buiten een centrale monetaire autoriteit te laten plaatsvinden. De centrale bank kan, door middel van het bijdrukken van geld en het beïnvloeden van de rente, namelijk de inflatie sturen en reageren op economische instabiliteit. Monetair beleid is beter af in handen van een verantwoording afleggende, centrale instantie, zoals de ECB, dan bij de weliswaar transparante, maar ook gewetenloze wiskunde.

Biedt de bitcoin dan uitkomst voor mensen die helemaal geen toegang hebben tot internetbankieren? Zouden ze op het Afrikaanse continent bijvoorbeeld bitcoins naar elkaar over kunnen maken met de oude Nokia’s die daar nog erg populair zijn? Omdat er geen bitcoinsoftware bestaat voor telefoons zonder internet, zou er een centrale partij nodig zijn om de transacties te verwerken. Dergelijke mobiele betalingsverstrekkers waren er al vóór de bitcoin en worden nog steeds veel gebruikt, daar voegt de bitcoin niets aan toe. Een vorig jaar gepubliceerd rapport van de VN beaamt dat het gebrek aan de nodige infrastructuur gedecentraliseerd gebruik van de bitcoin onmogelijk maakt voor het arme deel van Afrika.

Zelfs na acceptatie van het feit dat centrale partijen beter zijn in het verwerken van transacties, zien sommigen nog heil in de bitcoin als waardeopslag. Zij beweren dat spaargeld beter gestald kan worden in een beperkte grondstof als bitcoin of goud,

dan bij een bank die kan omvallen. Ook voor dit doel is het bestaansrecht van de bitcoin marginaal. Naast het feit dat mensen hier al tegen beschermd worden door het depositogarantiestelsel, is het maar zeer de vraag of men zelf de verantwoordelijkheid wil dragen om zijn spaargeld digitaal te beveiligen.

Dan rest ons nog één manier waarop de bitcoin een nuttige toevoeging vormt op het huidige monetaire systeem. De munt faciliteert financiële transacties voor hen die bereid zijn af te zien van de bescherming die de overheid biedt, opdat ze zich niet aan haar regels hoeven te houden. Dat ze daarbij de overheid omzeilen deert ze niet. Van donaties aan Wikileaks tot losgeld bij ransomware: de bitcoin is een breekijzer voor libertarisme.

Categorieën
Artikelen van happyChaos

‘Hoog tijd voor een kritische blik op de bitcoin’

Chaoot Jan Rooduijn schreef in De Volkskrant over de bitcoin: de burger heeft meer vrijheid, maar de cybercriminelen hebben vrij spel. Wat zijn de voordelen?

Image result for bitcoin winkel hong kong

Natuurlijk is bitcoin niet het enige middel dat deze cyberaanval mogelijk maakte. Minstens zo essentieel was een beveiligingslek in Windows dat al een paar jaar geleden is ontdekt door de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA. De dienst hield dit lek echter voor zich om het te gebruiken in hun afluistersoftware. Pas toen deze software door hackers werd gestolen en publiek gemaakt, werd ook het beveiligingslek openbaar. Microsoft heeft meteen een update uitgebracht om het lek te dichten, maar die bleek dit weekend op veel computers nog niet geïnstalleerd.

Toch is ook bitcoin een belangrijke katalysator van dit soort cybercriminaliteit. Vroeger verspreidde men virussen voor de technische uitdaging, als politieke boodschap, of voor de lol. Bitcoin, met zijn anonieme betalingen, maakt het veel gemakkelijker om er malicieus geld mee te verdienen. Als de hackers, in plaats van een bitcoinadres, een bankrekening gebruikt zouden hebben voor de betaling van losgeld, dan zou die bank door opsporingsdiensten gesommeerd worden de gegevens van de hackers te openbaren. Bij bitcoin is daar geen centrale instantie voor.

Een ander voorbeeld van cybercriminaliteit met behulp van bitcoin zagen we nog maar twee weken geleden. Toen bleek dat een hacker nog niet uitgebrachte afleveringen van series van o.a. Netflix in handen had weten te krijgen. In een open brief vroeg hij Netflix zo’n 40 duizend euro aan bitcoins over te maken, om te voorkomen dat de afleveringen openbaar gemaakt werden. Netflix besloot niet te betalen en daarom staat nu het nieuwe seizoen van Orange Is the New Black online.

Andere voorbeelden zijn ook denkbaar: hackers zouden toegang kunnen krijgen tot bedrijfsgeheimen of compromitterende gegevens van politici. In al deze gevallen geldt dat bitcoin het gemakkelijker – en dus aantrekkelijker – maakt om geld te verdienen met cybercriminaliteit.

Is bitcoin te reguleren, zodat het niet meer mogelijk is om anonieme betalingen te doen? Dat is moeilijk. In China zijn op last van de overheid alle bedrijven die zich puur richten op het handelen in bitcoin gesloten. Ook in Nederland staat dit soort bedrijven onder strenger toezicht dan vroeger: de grootste bitcoin-in- en verkoper van Nederland, Bitonic, verifieert tegenwoordig de identiteit van mensen die meer dan 50 euro per week willen uitwisselen.

Toch is het in beide landen mogelijk je bitcoins in producten om te zetten. Allereerst zijn er technieken om je bitcoins wit te wassen, zodat niet meer te zien is waar jouw bitcoins vandaan komen. Daarnaast zijn er steeds meer winkels die bitcoins accepteren om producten bij te kopen. Ook kun je kleine hoeveelheden verkopen aan particulieren via localbitcoins.com. Er zijn ook online zwarte markten waar grote hoeveelheden bitcoins worden omgeruild voor cash. Het uitgeven van illegaal verkregen bitcoins lijkt dus niet veel moeilijker dan het uitgeven van illegaal verkregen cash geld.

In de discussie over bitcoin zijn, net als vaker bij een nieuwe technologie, grofweg drie kampen te onderscheiden. De idealisten die bitcoin zien als geweldige technologische vooruitgang, die bijvoorbeeld de macht van banken beperkt door burgers zelf in staat te stellen grote hoeveelheden geld te beheren. Daarnaast zijn er mensen die het ermee eens zijn dat bitcoin de wereld gaat veranderen, maar die vrezen dat de overheid haar greep op geldstromen zal verliezen.

Het laatste kamp bestaat uit degenen die denken dat het wel mee zal vallen met de invloed van bitcoin. Veel mensen uit die hoek zien bitcoin als een klassiek voorbeeld van Ponzifraude, waarbij, grof gezegd, een in principe waardeloos product alleen maar waarde krijgt omdat mensen er geld in investeren, totdat de bubbel knapt.

De cyberaanval van het afgelopen weekend maakt dat laatste zeer onwaarschijnlijk. Bitcoin als technologie verandert de wereld wel degelijk, al is het alleen al door cybercriminaliteit een stuk lucratiever te maken. De maatschappij moet hierop reageren door een groter deel van de politiemacht in te zetten op computercriminaliteit en te zorgen voor de bijscholing die daarbij nodig is. Ook moeten burgers en bedrijven zich bewust worden van de verhoogde dreiging van dit soort aanvallen en zich daartegen beter wapenen.

Wat betreft de discussie over bitcoin zijn de idealisten uit het eerste kamp nu aan zet. Hoe en wanneer zullen burgers profijt hebben van deze nieuwe technologie? En zijn deze voordelen er voor iedereen, of slechts voor hen die geloven in een libertarische utopie, waar burgers dan wel meer vrijheid, maar criminelen ook meer vrij spel hebben?

Benieuwd geworden naar de macht binnen de wereld van bitcoins en blockchains? Op 7 maart besteden wij tijdens het evenement ‘Schaduwmacht’ onder andere aandacht aan deze fenomenen.

Categorieën
Artikelen van happyChaos

‘Enorme naïviteit is de echte schok van nepnieuws’

Lees hier het opiniestuk waarmee chaoot Maarten Labots het happyChaos evenement ‘de Wankele Waarheid’ inleidde.

'Enorme naïviteit is de echte schok van nepnieuws'
Jongerendebatorganisatie happyChaos bracht nepnieuws dat massaal werd gedeeld. Het online lezerspubliek is veel te onkritisch, schrijft Maarten Labots.

Je hoeft geen Russische hacker te zijn om fake news te verspreiden. Tot deze pijnlijke, maar tegelijkertijd net zo verhelderende conclusie kwamen we met happyChaos nadat we vorig maand zelf nepnieuws de wereld in hadden geholpen.

Zonder medeweten van de NOS lieten we uit haar naam een leugen op de tijdlijn van honderdduizend Facebookgebruikers verschijnen.

Er was niet zo veel voor nodig. Geen hack, geen donkere kelder en geen valse papieren. Het gemak waarmee dit ging was op zijn minst verontrustend. Toch was dit lang niet de grootste shock. De onkritische en goedgelovige houding van het online lezerspubliek was veel onthutsender.

Laten we daarom de schuldvraag over de verspreiding van nepnieuws niet langer meer bij de schrijvers van onwaarheden leggen, maar bij degenen die echt verantwoordelijk zijn: de lezers zelf.

Massaal gedeeld
Een kop die aandacht trok, de juiste timing en genoeg hongerige socialemediagebruikers die aasden op makkelijk verteerbaar nieuws. Een combinatie van deze drie factoren was genoeg om beet te hebben.

Lees hier het opiniestuk waarmee chaoot Maarten Labots het happyChaos evenement ‘de Wankele Waarheid’ inleidde.

‘Kabinetsformatie morgen hervat: PVV vervangt GroenLinks’. Een kleine aanpassing aan de URL en het leek alsof deze kop van de NOS kwam, precies een dag nadat de kabinetsformatie van VDD, D66, CDA en GroenLinks was geklapt.

Maarten Labots, bestuurslid van jongerendebatorganisatie happyChaos.
Maarten Labots, bestuurslid van jongerendebatorganisatie happyChaos. © –

Ons nepnieuws werd honderden keren gedeeld, waarvan een aanzienlijk deel het bericht niet had gecheckt of überhaupt had doorgeklikt.

Wie namelijk wel doorklikte op de link, kwam op een pagina over de gevaren van nepnieuws. En wie de sites van RTL, NU.nl of welke andere nieuwsbron dan ook had nagetrokken, zou al snel tot de conclusie zijn gekomen dat er van ons bericht niets waar was.

Toch werd het ‘nieuws’ massaal gedeeld door mensen die ‘Rutte een onbetrouwbare nul’ vonden of het terecht achtten dat ‘Wilders dan nu eindelijk onze stem vertegenwoordigt.’

Zelf verantwoordelijk
Als consumenten van het nieuws zijn wij zelf verantwoordelijk voor wat we lezen en geloven. Laten we daarom bij onszelf te rade gaan waarom we zo weinig doorklikken, doorbladeren en doordenken.

Kritische zelfreflectie is nodig, zodat we beter kunnen beoordelen wat nep is en wat echt. Alleen zo zijn we opgewassen tegen de onwaarheden die ons elke dag in groten getale onder ogen komen.

De vraagt rest of we als consumenten deze verantwoordelijkheid wel aankunnen. Veel nepnieuws is met een scherp oog eenvoudig te onderscheppen. Maar wat als nep amper van echt te onderscheiden is? Wie beschermt ons tegen misinformatie en onwaarheden?

Wie wel doorklikte op de link kwam op een pagina over de gevaren van nepnieuws

Het is daarom essentieel om het gesprek over de gevaren van nepnieuws te blijven voeren. Daarvoor zullen we het debat op scherp moeten zetten door ons af te vragen wie er verantwoordelijk is. Het antwoord op die vraag mag vaak duidelijker richting de consument wijzen.

Al is de leugen nog zo snel…
De actie van happyChaos pakte verkeerd uit. Daarvoor hebben we op de blaren gezeten. Ons doel was om mensen te informeren over de negatieve krachten van fake news door zelf een sprekend voorbeeld hiervan de wereld in te sturen.

In plaats van bezinning en zelfkritiek op te roepen bij de lezers van het artikel achter de klik, ging ons nepnieuws ongelezen viral. Het schoot daarmee zijn doel voorbij.

We dachten: al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel. Dit gaat op internet allang niet meer op.

Daarom is onze boodschap na dit avontuur: lees verder dan de kop, wees kritisch en bijt nooit te snel.

De wankele waarheid, happyChaos over waarheidsvinding in de journalistiek. Lab111, woensdag om 19.30 uur.

Categorieën
Artikelen over happyChaos

‘We kunnen niet alles van journalisten verwachten’

Menno van de Bos schrijft voor het stimuleringsfonds voor de journalistiek over een van de panelgesprekken op het evenement de ‘Wankele Waarheid’.

Brengen journalisten de feiten of scheppen ze een mediawerkelijkheid? Dat was een van de centrale vragen tijdens De Wankele Waarheid, afgelopen woensdagavond in Amsterdam.

Sinds het debat over nepnieuws is ontploft, weten we allemaal dat het internet vol zit met louche bronnen die informatie manipuleren. Maar er is ook een tegenreflex: Wie zegt dat ‘mainstream’ journalisten wél de feiten brengen? Hier ging het over tijdens één van drie panelsessies van De Wankele Waarheid, georganiseerd door studenteninitiatief HappyChaos in LAB111.

De deelnemers aan het panel zijn Misja Pekel (Medialogica), Kees van Dam (NOS), Fernande van Tets (freelance journalist) en Sjang ten Hagen (wetenschapshistoricus aan de UvA). Volgens het programmaboekje gaan zij het hebben over “de problematische verhouding tussen feiten en meningen”.

Maar wacht, wat zijn feiten eigenlijk? Dat concept wordt direct in twijfel getrokken door Ten Hagen. Hij vertelt dat het concept ‘feit’ pas ontstond in het 16e-eeuwse Engeland, met als definitie: gebeurtenissen die zowel waar als onwaar kunnen zijn. Een vloeibaar begrip dus, en dat bleef de eeuwen daarna het geval. “Feiten kregen telkens een andere invulling. Ze werden niet altijd als waarheden gezien.”

Vanzelfsprekend

Dat ligt tegenwoordig anders: journalisten beschouwen feiten als vanzelfsprekendheden. Iets waar Ten Hagen kritisch over is. “Want: wat zijn feiten precies? Is daar duidelijkheid over? En waarin verschilt een feit van een mening?” Zulke vragen stellen journalisten weinig, zegt Ten Hagen, en dat leidt tot onduidelijke situaties. Bijvoorbeeld in factcheckrubrieken: “Er ontstaat grote verwarring als de conclusie ‘half waar’ is. Als het label ‘feit’ moet worden geplakt, komen we in de moeilijkheden.”

De toon is gezet: feiten zijn niet altijd onomstreden. En anders worden ze wel omstreden gemáákt. Van dat laatste laat Misja Pekel drie voorbeelden zien, afkomstig uit uitzendingen van Medialogica. De MH17-complottheorieën van Russia Today komen voorbij en we zien beelden van Thierry Baudet die een toespraak van een neutrale wetenschapper over het Oekraïne-referendum afserveert als ‘propaganda’.

Ondanks de naam van zijn programma wil Pekel de media juist niet als hoofdschuldige aanwijzen voor onduidelijkheid over wat waarheid is. Ook politiek, publiek en het online discours dragen (al dan niet bewust) bij aan verwarring. “Het is een denkfout dat de oplossing alleen van journalisten moet komen. Journalisten moeten hun taak uitvoeren, maar er is ook een belangrijke taak voor bijvoorbeeld scholing.”

Het publiek kan geen wonderen van journalisten verwachten, zegt Pekel. “Ik denk dat de journalistiek een soort fictie heeft gecreëerd dat ze altijd de waarheid boven tafel kan krijgen, terwijl het meestal heel diffuus is.” Bovendien moeten ze opboksen tegen een systeem vol framing, mediatraining en spindoctors, waar veel geld in wordt gestopt.

Daarentegen heeft de journalistiek steeds minder geld om daartegen op te blijven boksen. Dat merkt freelance journalist Van Tets ook. “Minder geld betekent vooral minder reportages, maar ook minder factchecken.” Bij één van haar opdrachtgevers, The Independent, staan stukken van freelancers binnen tien minuten online. “Dat checkt niemand. Alles moet snel.”

Rookgordijn

Volgens Pekel hebben journalisten te maken met een rookgordijn van meningen en ‘alternatieve feiten’. Als ze daar vervolgens orde in proberen te scheppen, krijgen ze het verwijt bevooroordeelde ‘MSM’ (mainstream media) te zijn. Ook vanavond wordt de journalistiek aangevallen: zo stelt een aanwezige – docent aan de SvJ – dat de journalistiek niet meer betrouwbaar is. “Ze hebben het vak zelf stukgemaakt.”

NOS’er Kees van Dam probeert onder kritiek – die hij als gezicht van de ‘staatsomroep’ gewend is – nuchter te blijven. “Het fenomeen dat je het verwijt krijgt dat je in een bepaald kamp zit is al heel oud”, zegt hij. “Wij proberen ons werk zo goed mogelijk te doen en vragen het publiek om vertrouwen dat we niet ‘s ochtends om 9 uur bespreken hoe we de boel vandaag gaan verdraaien.”

Als een aanwezige opmerkt dat media uiteindelijk altijd vanuit een bepaald perspectief de werkelijkheid brengen, is de reactie van Van Dam: “Maar daar kun je toch vervolgens over nadenken?”

Categorieën
Artikelen van happyChaos Momentum

Opening Momentum

We kunnen terugkijken op een hele geslaagde avond. Dank aan alle sprekers, artiesten, bezoekers, vrijwilligers en sponsors die de avond mogelijk hebben gemaakt! Hier het openingswoord van ‘Momentum’ gisteravond.

Door Mathijs Boom en Anna Vossers, voorgedragen door Maarten van den Berg

Lege straten, verlaten auto’s, verloren kledingstukken – het beeld komt opvallend vertrouwd over na de talloze rampenfilms van de afgelopen jaren. Fictieve rampen bieden een soort rust. Naast vloedgolven, hordes zombies en monsters from outer space valt de economische crisis in het niet. Een zak popcorn erbij, naast je je vriendinnetje die soms net iets te hard in je handen knijpt, laat de shit maar komen.

Categorieën
Artikelen van happyChaos FoamLab: Flickr Op

Column ‘What’s On Your Mind?’

Lees hier de column waarmee chaoot Erik van Kemenade het happyChaos debat op de ‘Flickr op’-avond in het Foam Museum inleidde.

What’s on your mind?

Foto: Jesse Kraal

Dat is de vraag die een blauw-wit scherm elke dag aan mij stelt als ik op Facebook inlog. Meestal zie ik de vraag niet eens staan, laat staan dat ik erover nadenk. Ik check liever wat mijn 344 vrienden denken, wat ze leuk vinden en welke events zij ‘attenden’. Ik sta ermee op en ga ermee naar bed. Soms vraag ik me af of dat normaal is. Nrc.next kopte onlangs groot  ‘Facebook is een eerste levensbehoefte’. In het artikel stond dat Facebook inmiddels ’s ochtends, net zoals brood en melk, gewoon bij het ontbijt hoort. Gelukkig, NRC vindt het ok. Ook twitter en een andere belangrijke dagelijkse behoefte gaan wonderbaarlijk goed samen. TV-coryfee Matthijs van Nieuwkerk noemde twitter tot vervelens toe een ‘vorm van emotionele incontinentie’. Ja, de Matthijs van Nieuwkerk die zelf in maximaal 140 tekens een item behandelt.

Categorieën
Artikelen van happyChaos De Nieuwe Mecenas

Column Floor Rusman

Lees hier de column waarmee Floor Rusman De Nieuwe Mecenas inleidde:

Floor Rusman op De Nieuwe Mecenas

Laat ons. Dat zongen de duizenden kunstenaars en kunstliefhebbers die zich afgelopen november op het Leidseplein hadden verzameld voor de Schreeuw om Cultuur. Laat ons. Een opmerkelijke kreet, die zowel zou kunnen betekenen ‘overheid, geef gewoon de volle mep subsidie zonder je verder te bemoeien met de kunstsector’ als ‘laat die subsidies maar zitten, we regelen het zelf wel’. Wanneer de zingende massa het laatste had bedoeld, was er geen probleem geweest. Natuurlijk gaat het om het eerste: de kunstsector wil met rust gelaten worden, maar wel genoeg geld blijven ontvangen. Door de bezuinigingen van 200 miljoen zijn veel kunstenaars en kunstinstellingen ineens niet meer zeker van hun inkomsten.

Categorieën
Artikelen over happyChaos De Nieuwe Mecenas Media

happyChaos op zoek naar De Nieuwe Mecenas met ‘de gepassioneerdheid van een gek’

En nog een verslag van De Nieuwe Mecenas, ditmaal van de website cultuurbewust.nl:

Door Simone van Saarloos

19 mei 2011

‘Hij of zij wil geen gaten vullen, maar handelen uit liefde,’ stelt Sigrid Hemels, deskundige op het gebied van het kunstmecenaat in een debat over De Nieuwe Mecenas. Dit debat werd georganiseerd door het jongerencollectief HappyChaos. Die gaten creëert de overheid door te bezuinigen op kunst en handelen uit liefde vormt het noodzakelijke verwantschap tussen de mecenas en de kunst die hij of zij steunt.

Theo Schuyt, hoogleraar filantropie aan de VU en eveneens te gast in debatcentrum De Nieuwe Liefde, geeft nog een andere reden om het mecenaat nieuw leven in te blazen: ‘Geld geven is psychisch heel gezond, je wordt er vrolijk van.’ De directeur van het Gemeentemuseum in Den Haag, Benno Tempel, waarschuwt dat er ook giften in natura (lees: kunstwerken) worden geschonken. Hemels voegt daar slinks aan toe: ‘Soms ook giften waar het museum ongemakkelijk van wordt [lees: lelijke kunst].’ Gegniffel in de zaal, die volzit met studenten en jonge kunstliefhebbers.

Na het debat, dat meer een goed gesprek vormt omdat de gasten het grotendeels met elkaar eens zijn (er zouden meer mecenassen en minder domme bezuinigingen moeten komen/zijn), geven de meeste jongeren aan dat zij de kunsten later best willen steunen. Mits ze zelf genoeg verdienen natuurlijk.